W.Minh Tuan
Tổng thống Mỹ thứ 16 Abraham Lincoln là vị Tổng thống vĩ đại nhất trong tất cả các Tổng thống Mỹ, là vị tổng thống đã lãnh đạo miền Bắc nước Mỹ chiến thắng trong cuộc Nội chiến Bắc- Nam năm 1861-1865.
Sau khi nội chiến Bắc-Nam kết thúc có lợi cho phía miền Bắc, một kẻ ủng hộ miền Nam đã ám sát ông Lincoln vào năm 1865.
Xếp thứ hai là Tổng thống George Washington, là vị Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ, năm 1789-1797.
Xếp thứ ba là tổng thống thứ 32 Franklin D. Roosevelt, là vị tổng thống lãnh đạo nước Mỹ chiến thắng trong chiến tranh thế giới thứ hai
Trận Gettysburg diễn ra từ ngày 1 tháng 7 đến ngày 3 tháng 7 năm 1863. Đây là một trong những trận chiến đẫm máu nhất của cuộc Nội chiến Nam-Bắc Hoa Kỳ, với hơn 51.000 thương vong bao gồm binh lính thiệt mạng, bị thương hoặc mất khả năng hoạt động. Khoảng 3.100 lính Mỹ miền Bắc thiệt mạng, trong khi 3.900 quân miền Nam thiệt mạng. Chiến thắng của quân miền Bắc tại tỉnh Gettysburg đã đánh dấu bước ngoặt của cuộc chiến có lợi cho phía miền Bắc, là phía ủng hộ cho Nhà nước trung ương đại diện mạnh, và muốn xóa bỏ chế độ nô lệ.
Tổng thống Lincoln đã được yêu cầu đưa ra một thông điệp tại lễ tưởng niệm tại Nghĩa trang Nội chiến Gettysburg vào ngày 19 tháng 11 năm 1863. Người dẫn Chương trình nổi bật cho sự kiện này là giáo sư Edward Everett, cựu hiệu trưởng của Đại học Harvard, và là một trong những nhà hùng biện nổi tiếng nhất trong thời đại của ông. Ông ấy nói suốt trong trong hai giờ.
Sau đó ông ấy mới nhường lời cho Tổng thống Mỹ Lincoln. Tổng thống Mỹ Lincoln đọc thông điệp của mình chỉ mất hơn hai phút, nhưng được tất cả nhân dân Mỹ và thế giới nhớ đến bài phát biểu ngắn gọn, đơn giản đó. Còn bài phát biểu dài lê thê hơn 2 tiếng của ông giáo sư mà được cho là hùng biện nhất nước Mỹ Everett thì không ai nhớ đến.
Tổng thống Lincoln gắn cuộc đấu tranh hiện tại với những ngày ký Tuyên ngôn Độc lập, nói về các nguyên tắc mà quốc gia được hình thành: tự do, và tổng thống Lincoln đã đề xuất rằng tất cả mọi người sinh ra đều được được bình đẳng.
Hơn nữa, ông gắn cả hai việc tự do-bình đẳng với việc xóa bỏ chế độ nô lệ – một sự ra đời mới của tự do – và việc duy trì chính phủ đại diện thông qua quốc hội.
Mặc dù (hoặc có lẽ vì) sự ngắn gọn của nó, kể từ khi bài phát biểu được đưa ra, nó đã được công nhận là một trong những tuyên bố hay nhất, hùng biện nhất, mạnh mẽ nhất trong ngôn ngữ tiếng Anh và trên thực tế, là một trong những biểu hiện quan trọng nhất của tự do trong bất kỳ ngôn ngữ nào.
Thật vậy, giáo sư Everett ngay sau đó đã viết cho Lincoln rằng “Tôi ước rằng tôi có thể tự tâng bốc bản thân mình rằng trong suốt hơn 2 giờ, tôi đã đến gần được ý tưởng chính của sự kiện như Ngài đã làm trong hai phút.”
Nguyên văn bài phát biểu Gettysburg của tổng thống Mỹ Lincoln, do tổng thống tự viết, không cần thư ký viết hộ, là như sau:
“Bốn lần 20 và bảy năm trước (87), cha ông chúng ta đã sáng lập nên trên lục địa này một quốc gia mới, được hình thành trong sự tự do, và với sự thấu hiểu rằng tất cả mọi người sinh ra đều được bình đẳng.
Bây giờ, chúng ta đang giao chiến với nhau trên một chiến trường vĩ đại của cuộc nội chiến, để chúng ta thử chứng minh rằng liệu dân tộc đó, hay bất kỳ dân tộc nào khác mà có nhận thức về sự tự do và bình đẳng đó, có thể tồn tại lâu dài được không.
Chúng ta đã gặp nhau trên chiến trường vĩ đại của cuộc chiến đó.
Chúng ta đến để dành một phần đất của chiến trường đó làm nơi an nghỉ cuối cùng cho những người lính mà đã hi sinh để cho quốc gia của chúng ta có thể tồn tại.
Chúng ta nên làm điều này, vì đó là hoàn toàn phù hợp và đúng đắn.
Nhưng, theo một nghĩa lớn hơn, chúng ta không thể dâng hiến, chúng ta không thể cung tiến – chúng ta không thể cúng tặng – mặt đất này. Những người dũng cảm, đang sống hay đã chết, những người đã đấu tranh ở đây, đã vĩ đại vượt xa sức mạnh kém cỏi của chúng ta mà chúng ta định thêm vào hoặc bớt đi.
Thế giới sẽ ghi nhận chỉ đôi chút, hoặc là sẽ chẳng thể nhớ lâu được những gì chúng ta đang nói ở đây, nhưng thế giới sẽ không bao giờ có thể quên được những gì mà những người lính đã làm ở đây.
Đối với chúng ta, những người đang sống, nói đúng hơn, có lẽ cũng đang được tưởng niệm ở đây vì chúng ta đang nối tiếp cho công việc còn dang dở của họ, nhưng những người lính này còn vĩ đại đáng kính hơn chúng ta biết bao nhiêu.
Đúng hơn là chúng ta nên ở đây để cống hiến cho nhiệm vụ to lớn vẫn còn trước mắt – rằng từ những người lính đã hi sinh vinh quang này, chúng ta càng phải nỗ lực hơn nữa cho sự nghiệp mà họ ở đây đã thực hiện với những nỗ lực tận tâm đến phút cuối cùng của họ- rằng chúng ta ở đây với những quyết tâm cao cả, để chứng minh rằng những người đã hy sinh này đã không bỏ phí cuộc đời một cách vô ích – rằng quốc gia này, dưới quyền lực của Đức Chúa Trời, sẽ có một sự khai sinh tự do mới, và chính phủ của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, sẽ không bị diệt vong khỏi trái đất. “///
Chủ tịch Hồ Chí Minh khi viết bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày mồng 2 tháng 9 năm 1945, cụ Hồ Chí Minh đã trích dẫn bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ, và cụ Hồ nói đến Nhà nước của dân, do dân, và vì dân, đó chính là ý tưởng mà tổng thống Mỹ Lincoln đã nói năm 1863 trong bản Thông điệp Gettysburg nói trên.///
